Мәселе

«Не нәрсе ұятты болса, сол асыл» деген екен Ғабиден Мұстафин. Расымен де, қазақта «ұят болады» деген ұғым, түсінік қалыптасқан. Халқымыз ұрпағын жасынан «ұят боладымен» тәрбиелеп, ибалы, инабатты, арлы, ұятты болып ер жетуіне зор мән берген. Бүгін сол халықтың «ұят бола-дысы» кеміп, «онда тұрған дәнеме жоғы» көбейген сыңайлы. Соның салдары – көргенсіздікке әкеп соғуда. Көргенсіздіктің бір көрінісі – қаракөздеріміздің теріс жолға түсіп, нәпақасын жезөкшелікпен тауып жүргендігі.

«Өмірімнің түк мәні қалмады.Кім үшін? Не үшін өмір сүріп жүрмін?…» Бұл – қос жанары екі қызы мен жан жарынан бірдей айырылған Балкен атаның ойы. Мұндай ой тек Балкен атаны емес, қарттар үйінде тұрып жатқан ақ шашты әз аналарымыз бен, данагөй аталарымыздың көбісін жиі мазалайтыны сөзсіз.

«Өзбек байыса там салады, қазақ байыса қатын аладының» кері келіп тұрғандай. Бұрынғы заман болса ғой, жағдайы жарасып тұрса 5-6 әйел алуға рұқсат беретін, ол күн келмеске кеткен. Бір адамға тұсаулап қойған заман орнаған соң әйел-байғұс отағасын өзгелерден қорғаштап әлек. Содан бері әйелдердің психологиясына мықтап дәнін сепкен «бір әйелге – бір күйеу» қағидасының тоңы жібіген жоқ. Алда-жалда тоқал алу мәселесі заңмен бекітіле қалғандай жағдай болса, онда күндестер көтерілісі бұрқ ете қалуы …

Адами қағидаға жат педофилдік бүгінде сыналап санамызға да, қырындап қоғамымызға да еніп барады. Сұмдығы сол, мұндай тексіздіктің тамырына балта шабуға қауқарсыздық танытып отырмыз. Қауқарсыздығымыз емей немене, педофилдер әрекеті еліміздің әр бұрышында жиілеп кетсе де, оларға қатысты заңды қатаңдатып жатқанымыз шамалы. Тіпті педофилдердің басым бөлігі ұстатпай кетіп жатса, ұсталғандарына қолданар жаза қорланған сәбидің ар-ұятымен салыстырғанда тым жеңіл. Осылайша, қоғам болып айдың, күннің аманында сәбилерімізді айуанның мазағы мен қорлығынан арашалай алмай отырмыз. …

Қазіргі қоғамда балалар техниканы жетік меңгерген. Бүгінгі күннің ғаламторға телмірген балалары бала болып асыр салып ойнамайды да. Есіл-дерті көк терезенің ішіндегі ойындар. Бұл мәселе әлем елдерінің бас ауруына айналып үлгергені қашан!? Оған қоса ХХІ ғасырды ақпарат билеп отырғаны қайта-қайта дәлелденген шындық. «Ақпарат кімнің қолында болса, сол әлемге әмірін жүргізеді» деген сөз ақиқатқа айналды. Біріккен Ұлттар Ұйымының деректеріне жүгінсек, жер бетіндегі мемлекеттерге сағат сайын 3 триллион ақпар таратылады екен.

Елімізде құландай құйғытып тәжік те, өзбек те, қытай да нан тауып жеп жүр. Сауда-саттық жолымен келіп кететін шетелдіктердің айналшықтап Қазақстаннан шықпай, жасырынбақ ойнап жүргені – есіктен имене кірген келімсектердің кердеңдеп төрге озғанының айғағы іспетті. Кейбір кәсіпкерлеріміз де елдегі жұмыс күшін місе тұтпай, көрші мемлекеттерден арзан қол жұмысшыларды, яғни, келімсектерді тартып әлек. Ондай жұмыс берушілер заңды белшесінен басып, ҚР «Халықтың көші-қоны туралы» заңының талаптарына қарама-қайшы әрекет етуде…

Өмірін тар қапаста, бостандықтың таңын күтумен өткізіп жүрген жазасын өтеушілердің жасаған қылмыстары әртүрлі болғанымен, алған жазалары біреу. Ол – көгілдір аспанды, әдемі әлемді темір тордың аржағынан ғана көру. Мерзімді жазасын өтеп, бостандыққа шыққаннан кейін де оларды өмір бойы өкшелеп қалмайтын кедергісі тағы бар. Алайда, олардың көбі бостандыққа шыққан соң жұмыссыздар қатарын толықтырады. Оларды жұмысқа орналастырып, ата-аналық құқығын қалпына келтіру қиын-ақ. Бейімдеу орталықтары да жеткіліксіз. Ең бастысы, күйзелістен шығуына көмек қолын …

Электрондық және интернеттік алаяқтықтың қатарын бұрын естіп-көрмеген «киберқылмыс» түрі толықтырғандай. Бұл – электронды жүйеде жасалатын қылмыс. Өзгенің жекеменшігіндегі электронды поштаны бұзып, еркін шарлау – киберқылмыстың бір түрі. Қазіргі таңда адамзаттың тағдыры дамыған технологиялармен тығыз байланыста болғандықтан, осы «дамудың» зияны да тиіп кетіп жататыны ақиқиат.

2014 жылы жол-көлік оқиғаларынан зардап шеккен балалардың үштен бірі автокөлікте жолаушылар ретінде болған.Бүгінгі күні балалардың жол үстіндегі қауіпсіздігі, жол-көлік жарақаты профилактикасы мәселесіне Павлодар облыстық ІІД баса ден қойып отыр. Айта кетсек, егер 10 жыл бұрын балалар өздерінің кесірінен жиі ЖКО құрбандары болса, ал қазіргі уақытта көбінде ересектердің немқұрайлығынан балалар көлік апатына ұшырайтын болған.

Таяуда Қызылорда облыстық ІІД-де департамент бастығының орынбасары, полиция полковнигі Ә.Шаймағамбетовтің төрағалық етуімен шұғыл кеңес өтті. Кеңес барысында қоғамдық тәртіпті қамтамасыз ету, қала тұрғындарының қоғамдық орындарда өздерін ұстай білу мәдениетін қалыптастыру, аулалар мен демалатын орындардағы мемлекеттік мүліктерді бүлдіру, ұрлаудың алдын алуда атқарылған жұмыстардың жайын талқылау, атқарылу керек жұмыстардың жоспарын жасау мәселелері сөз болды.